AFGANİSTAN’DA RUS, ÇİN VE ABD REKABETİ
İSMAİL CENGİZ

Afganistan’da Ağustos 2021'deki yönetim değişikliğinden sonra Taliban rejimini resmen ilk tanıyan ülke olan Rusya, bu kararıyla aynı zamanda Taliban'ı terör örgütleri listesinden de çıkarmıştı. Nitekim şimdi Afganistan’ın Moskova Büyükelçiliği’nde Taliban bayrağının dalgalandığına şahit oluyoruz.

27 Aralık 1979’da Afganistan’ı işgal eden ve 1,5 milyondan fazla insanın hayatını kaybettiği kanlı bir direniş sonucunda 15 Şubat 1989’da mağlup olarak geri çekilmek zorunda kalan Rusların 35 yıl sonraki bu U bu dönüşü, -sizleri şaşırtmasın- tamamen duygusal ve çıkarları ile alakalı bir durum…

Pekin yönetimi de hem Moskova’nın bu yaklaşımına hem de Taliban yönetimine destek vermekte. Rus ve Çin’in bölgede uyum içinde hareket etmesinin arkasında, Amerika’nın terör tehdidi bahanesiyle tekrar bölgeye dönme isteği yatıyor. Pekin ve Moskova, Taliban’a destek vererek hem Afganistan’da hem Orta Asya coğrafyasında terör tehdidinin olmadığını ifade ederek, ABD’nin bölgede üsler kurmasının önüne geçmek istediği anlaşılıyor.

Şimdilik sırtını Pekin ve Moskova’ya yaslayan Taliban yönetimi, ABD’nin Bagram’daki askeri üsse geri dönme talebine oldukça sert tepki göstermiştir. ABD, Taliban’ın bu tepkisi üzerine Türkistan Cumhuriyetleri üzerinde siyasi ve ekonomik baskı kurmaya çalıştığı görülüyor. Rusya ve Çin arasında yaşayan Türkistan Cumhuriyetleri, ABD’yi “caydırıcı yedek güç” olarak yanlarında görmek istiyor. ABD ise bu coğrafyada üsler kurarak egemen güç olarak ulaşımı, ekonomiyi kontrol altına almak, hatta gerekirse Moskova ile işbirliği yaparak özellikle Çin’i dizginlemek istiyor.

Bakalım ABD, Rusya ve Çin arasındaki bu stratejik oyundan kim karlı çıkacak, göreceğiz? Bu üçlü arasındaki rekabetin bölge ülkelerine sağlayacağı getirilerinin neler olup olmayacağını da yakında anlayacağız.

Peki Türklerin egemen olduğu Türkistan coğrafyasında oynanan küresel oyunların içinde Türkiye’nin rolü var mı acaba? Türk Devletler Teşkilatı’nın bu oyunlara karşı sergileyeceği bir “planlaması” var mıdır acaba?
Sizce var mıdır?..

* İsmail Cengiz, Avrasya Türk Dernekleri Federasyonu Gen. Bşk.