Dijital dünyada her gün trilyonlarca veri üretiyoruz, ancak bu verileri sakladığımız manyetik diskler, teypler ve SSD’ler zamanla bozuluyor. Veri merkezleri, bilgileri korumak için her 5-7 yılda bir tüm verileri yeni disklere kopyalamak zorunda kalıyor. Bu büyük ve maliyetli döngü, Microsoft’un devrim niteliğindeki projesi Project Silica ile son bulabilir.

Microsoft Araştırma Laboratuvarı, verileri lazerler kullanarak avuç içi büyüklüğündeki cam panellere yazmayı ve binlerce yıl bozulmadan saklamayı başardı.

"Superman" Filmi Camın İçine Sığdı
Teknolojinin ilk büyük testi, Hollywood devi Warner Bros ile yapılan iş birliğiyle gerçekleşti. 1978 yapımı kült film "Superman", sigara paketi büyüklüğündeki (75x75 mm) ve sadece 2 mm kalınlığındaki bir kuvars cam parçasına başarıyla kopyalandı.

Bu küçük cam parça, sadece filmi saklamakla kalmıyor; fiziksel dayanıklılığıyla da görenleri şaşırtıyor.

Kaynatıldı, Fırınlandı, Mikrodalgaya Atıldı...
Project Silica’yı mevcut depolama araçlarından ayıran en büyük özellik dayanıklılık. Araştırmacılar, verilerin işlendiği camı en zorlu testlere tabi tuttu:Kaynar suda haşlandı.Fırında yüksek derecelerde pişirildi.Mikrodalga fırına atıldı.Çelik yünüyle çizildi.Güçlü manyetik alanlara maruz bırakıldı.

Sonuç? Verilerde tek bir bit bile bozulma olmadı. Cam, veriyi dış dünyadan tamamen izole ederek "soğuk depolama" (cold storage) için mükemmel bir ortam sunuyor.

Nasıl Çalışıyor?
Sistem, göz ameliyatlarında kullanılanlara benzer ultra hızlı femtosaniye lazerler kullanıyor. Lazer, veriyi camın yüzeyine değil, içine üç boyutlu (3D) pikseller (vokseller) halinde kazıyor.

Veriyi geri okumak içinse devreye yapay zeka giriyor. Camın üzerine polarize ışık gönderiliyor ve oluşan desenler, makine öğrenimi algoritmaları tarafından çözülerek tekrar görüntüye veya dosyaya dönüştürülüyor.

Geleceğin Kütüphanesi
Project Silica henüz evlerimizdeki bilgisayarlara girecek bir teknoloji değil. Microsoft, bu teknolojiyi öncelikle Azure veri merkezlerinde, devlet arşivlerinde ve tarihi önemi olan verilerin (kültürel miras, bilimsel veriler, hukuk kayıtları) saklanmasında kullanmayı hedefliyor.

Bilim insanlarına göre bu teknoloji geliştikçe, insanlığın tüm dijital hafızası, bir ayakkabı kutusu büyüklüğündeki cam bloklara sığdırılabilecek ve binlerce yıl boyunca güvenle saklanabilecek.

Superman filminin seçilmesi tesadüf değil. Filmde, Kripton gezegeninin bilgileri de "kristaller" içinde saklanıyordu. Film gerçek oldu..

m